सहकारी चीनी मिलों को राष्ट्रीय स्तर के दक्षता पुरस्कारों की घोषणा

प्रतिष्ठित पुरस्कारों के लिए सहकारिता मंत्रालय के संयुक्त सचिव की अध्यक्षता में एक विशेषज्ञ समिति द्वारा सहकारी चीनी मिलों का मूल्यांकन किया गया था।

राष्ट्रीय सहकारी चीनी कारखाना महासंघ (एनएफसीएसएफ), जो देश भर की सभी 260 सहकारी चीनी मिलों और नौ राज्य सहकारी चीनी महासंघों का शीर्ष संगठन है, ने वर्ष 2023-24 में उत्कृष्ट प्रदर्शन करने वाली 25 सहकारी चीनी कारखानों के लिए पुरस्कारों का ऐलान किया है। इन पुरस्कारों की घोषणा एनएफसीएसएफ के अध्यक्ष हर्षवर्धन पाटिल ने महासंघ के प्रबंध निदेशक प्रकाश नाइकनवरे की उपस्थिति में की।
प्रतिष्ठित पुरस्कारों के लिए सहकारिता मंत्रालय के संयुक्त सचिव की अध्यक्षता में एक विशेषज्ञ समिति द्वारा सहकारी चीनी मिलों का मूल्यांकन किया गया था। समिति में एनसीडीसी, नई दिल्ली के निदेशक; डीएफपीडी, नई दिल्ली के अवर सचिव; राष्ट्रीय चीनी संस्थान, कानपुर के निदेशक; वीएसआई, पुणे के महानिदेशक; और एनएफसीएसएफ के प्रबंध निदेशक शामिल थे। एक कठिन प्रक्रिया के बाद, विशेषज्ञ समिति ने गन्ना विकास, तकनीकी दक्षता, वित्तीय प्रबंधन, सर्वाधिक गन्ना पेराई, और सर्वाधिक चीनी रिकवरी में मिल-वार प्रदर्शन का मूल्यांकन किया।
रिकॉर्ड भागीदारी
इस वर्ष (2023-24) के राष्ट्रीय दक्षता पुरस्कारों में देश भर की रिकॉर्ड 103 सहकारी चीनी मिलों ने भागीदारी की। इनमें से 41 महाराष्ट्र से, 12-12 उत्तर प्रदेश, गुजरात और तमिलनाडु से, 10 हरियाणा से, 9 पंजाब से, 5 कर्नाटक से, और एक-एक मध्य प्रदेश और उत्तराखंड से थीं। 
समान अवसर सुनिश्चित करने के लिए, देश के चीनी क्षेत्र को दो समूहों में विभाजित किया गया। पहला समूह, जिसमें महाराष्ट्र, गुजरात और कर्नाटक शामिल थे, जहां चीनी रिकवरी दर अधिक है, वहां से कुल 58 सहकारी चीनी कारखानों ने भाग लिया। दूसरा समूह, जिसमें शेष राज्य शामिल थे, से 45 सहकारी चीनी कारखानों ने भाग लिया।
महाराष्ट्र का दबदबा 
कुल 25 पुरस्कारों में से महाराष्ट्र ने 10 पुरस्कार जीतकर शीर्ष स्थान प्राप्त किया, इसके बाद तमिलनाडु को 5 पुरस्कार मिले। उत्तर प्रदेश तीसरे स्थान पर रहा, जहां की मिलों को 4 पुरस्कार मिले, जबकि गुजरात चौथे स्थान पर रहा, जिसे 3 पुरस्कार मिले। पंजाब, हरियाणा और मध्य प्रदेश की मिलों को 1-1 पुरस्कार मिला।
पुरस्कार वितरण समारोह जल्द ही नई दिल्ली में एक भव्य आयोजन में गणमान्य व्यक्तियों की उपस्थिति में आयोजित किया जाएगा।

राष्ट्रीय दक्षता पुरस्कार 2023-24

(उच्च चीनी रिकवरी क्षेत्र)

गन्ना विकास प्रथम पुरस्कार: श्री विघ्नहर सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, जुन्नर, अंबेगांव, जिला पुणे, महाराष्ट्र द्वितीय पुरस्कार: क्रांतिअग्रणी डॉ. जी.डी. बापू लाड सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, कुंडल, पालस, जिला सांगली, महाराष्ट्र तृतीय पुरस्कार: श्री महुवा प्रदेश सहकारी खांड उद्योग मंडली लिमिटेड, महुवा, जिला सूरत, गुजरात

तकनीकी दक्षता प्रथम पुरस्कार: यशवंतराव मोहिते कृष्णा सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, कराड, जिला सतारा, महाराष्ट्र द्वितीय पुरस्कार: कर्मयोगी सुधाकरपंत परिचारक पांडुरंग सहकारी साखर कारखाना, श्रीपुर, जिला सोलापुर, महाराष्ट्र तृतीय पुरस्कार: डॉ. पतंगराव कदम सोनहिरा सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, वांगी, जिला सांगली, महाराष्ट्र

वित्तीय प्रबंधन प्रथम पुरस्कार: कर्मयोगी अंकुशराव टोपे समर्थ SSK लिमिटेड, अंकुशनगर, अंबड, जिला जालना, महाराष्ट्र द्वितीय पुरस्कार: श्री खेडूत सहकारी खांड उद्योग मंडली लिमिटेड, पांडवाई, जिला भरूच, गुजरात तृतीय पुरस्कार: श्री नर्मदा खांड उद्योग सहकारी मंडली लिमिटेड, धारिखेड़ा, पी.ओ. तिम्बी, तह. राजपीपला (नंदोद), जिला नर्मदा, गुजरात

सर्वाधिक गन्ना पेराई प्रथम पुरस्कार: विट्ठलराव शिंदे सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, गंगामाईनगर-पिंपळनेर, तह. माढा, जिला सोलापुर, महाराष्ट्र

सर्वाधिक चीनी रिकवरी प्रथम पुरस्कार: कुंभी-कसारी सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, कुडित्रे, जिला कोल्हापुर, महाराष्ट्र

उच्च चीनी रिकवरी क्षेत्र में सर्वश्रेष्ठ सहकारी चीनी मिल प्रथम पुरस्कार: श्री सोमेश्वर SSK लिमिटेड, सोमेश्वरनगर, बारामती, जिला पुणे, महाराष्ट्र

(अन्य चीनी रिकवरी क्षेत्र)

गन्ना विकास प्रथम पुरस्कार: द बुधेवाल कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, जिला लुधियाना, पंजाब द्वितीय पुरस्कार: कल्लकुरिची-II कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, कचिरायपलायम, जिला विल्लुपुरम, तमिलनाडु तृतीय पुरस्कार: द किसान सहकारी चीनी मिल्स लिमिटेड, पुवायन, जिला शाहजहांपुर, उत्तर प्रदेश

तकनीकी दक्षता प्रथम पुरस्कार: द करनाल कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, मेरठ रोड, जिला करनाल, हरियाणा द्वितीय पुरस्कार: द चेय्यार कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, अनक्कावूर, जिला तिरुवन्नामलाई, तमिलनाडु तृतीय पुरस्कार: द किसान सहकारी चीनी मिल्स लिमिटेड, सथिआओन, जिला आजमगढ़, उत्तर प्रदेश

वित्तीय प्रबंधन प्रथम पुरस्कार: नवल सिंह सहकारी साखर कारखाना मर्यादित, नवलनगर (जिरी), तह. बुरहानपुर, जिला खंडवा, मध्य प्रदेश द्वितीय पुरस्कार: चेंगलरायन कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, पेरियासेवलई, तिरुवेन्नैनल्लूर, जिला विल्लुपुरम, तमिलनाडु तृतीय पुरस्कार: द धर्मपुरी जिला कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, थिम्मनाहल्ली, जेरथलाव पोस्ट, पलाकोडे, जिला धर्मपुरी, तमिलनाडु

सर्वाधिक गन्ना पेराई प्रथम पुरस्कार: रामाला सहकारी चीनी मिल्स लिमिटेड, रामाला बड़ौत, दिल्ली-सहारनपुर रोड, जिला बागपत, उत्तर प्रदेश

सर्वाधिक चीनी रिकवरी प्रथम पुरस्कार: द किसान सहकारी चीनी मिल्स लिमिटेड, गजरौला, तह. हसनपुर, जिला अमरोहा, उत्तर प्रदेश

अन्य चीनी रिकवरी क्षेत्र में सर्वश्रेष्ठ सहकारी चीनी मिल प्रथम पुरस्कार: सुब्रमणिया शिवा कोऑपरेटिव शुगर मिल्स लिमिटेड, गोपालपुरम, अलापुरम पोस्ट, तह. पप्पिरेड्डीपट्टी, जिला धर्मपुरी, तमिलनाडु

प्रतिष्ठित वसंतदादा पाटिल पुरस्कार (पैन-इंडिया सर्वश्रेष्ठ सहकारी चीनी मिल) भीमाशंकर सहकारी साखर कारखाना लिमिटेड, दत्तात्रयनगर, तह. अंबेगांव, जिला पुणे, महाराष्ट्र